İnovasyon bir buluş demektir. Buluşunuzu dolaylı olarak özgün kılan ise patenttir. Peki, patent tam olarak ne işimize yarar?
Patent, teknik çözümler ve endüstriyel işlevsel yenilikler olarak adlandırılan buluşlar için kanunda tanınan ve belirli bir süre boyunca buluş sahibine verilen koruma hakkı olarak adlandırılmaktadır. Patent hakkı; sanayiye uygulanabilir olması, teknik ve işlevsel yenilikler getirmesi yönüyle diğer sınai haklardan farklılık göstermektedir.
Bir buluşa patent koruması verilebilmesi için dikkat edilmesi gereken temel kriterler vardır. Bunlar; dünya çapında yeni olması, tekniğin bilinen durumundan farklı olması ve sanayiye uygulanabilir olmasıdır.
İlk patent tescili uygulamasının kesin olmamakla birlikte şu an İtalya sınırları içerisinde olan eski Yunan Şehri Syboris'de ortaya çıktığı bilinmektedir. Buna göre; bir aşçı yeni ve lezzetli bir yemek yaptığında diğer bütün aşçıların aynı yemeği belirli bir süre boyunca yapmalarının yasaklandığı bilinmektedir. Bu da demek oluyor ki buluş sahibi yani o yemeği ilk defa yapan aşçı bu yemeğin kârından faydalanırken, diğer aşçılar faydalanamayacak ve aynı hakkı elde etmek için yeni yemekler deneyerek birbirleriyle yarışacaklardır. Bu sayede o ülkedeki yemek çeşitliliği yani diğer bir deyişle buluş sayısı artmış olacaktır.
Kısacası patent, buluşumuzu başkasının kullanmasını engellerken bize de bir maddi gelir sağladığını teorik olarak söyleyebiliriz.
Vay be benimde harika bir kıymalı börek tarifim var o zaman ben de gidip bunun patentini alayım seslerini duyar gibiyim. Tabi ki bu iş o kadar kolay değil.
Patent dediğimizde aklımıza ilk gelen, daha önce kullanılmamış bir şey icat etmek oluyor. Fakat alınmış patent örneklerine detaylıca baktığımızda “yenilik” içeren patent unsurları çok daha fazladır. Bu konuda verebileceğimiz en önemli örnek akıllı telefonlar olacaktır. Zira günümüzde neredeyse her yıl akıllı telefon pazarı için inovatif gelişmeler ile patent süreçleri yaşanmaktadır. Yani var olan bir ürünü geliştirdiğimizde de bunun patentini alabilir ve kendimizi koruyabiliriz.
Genel olarak patent için sıfırdan icat etme zorunluluğu varmış algısı insanların bakış açısını engellemektedir. Halbuki tam olarak bundan ibaret değildir. “Yenilik” içeren her icat patent potansiyeli taşımaktadır.
Diş fırçası, dondurma, çakmak, fermuar, dövme makinesi, hatta tuvalet kağıdının bile patenti var.
Sadece bu kadar mı? Kusma pisuvarı, sabitlenen peruk, havalı yatak, tek kişilik helikopter, losyon sürücü, olta tutucu, güneşten koruyan şapka…
Spor yapanlar için basketbol defans çalıştırıcı, serbest uçuran alet, olta sabitleyici vs. gibi bu listeyi sonsuza kadar uzatabiliriz.
O zaman uçan arabayı bulduysak bunun patentini nasıl alacağız? Öncelikli olarak bunu muhakkak gidip Türk Patent ve Marka Kurumuna başvurusunun yapılması gerekmektedir. Başvurusunu yapmadığımız hiçbir ürünün patenti hakkında hak talep edemeyiz.
Eee o zaman süreç nasıl işliyor? İlk olarak başvurumuzu yapıyoruz ve ön onay geldikten sonra şekli incelemenin sonucunu bekliyoruz. Her şey yolundaysa araştırma talebinde bulunup buluşumuzun patentini alıp alamayacağımızın sonucunu bekliyoruz. Ve sonunda patent yayına çıkıyor ve itiraz süresini de bekledikten sonra belgemizi alıyoruz.
Evet süreç biraz sancılı bu yüzden bir danışmanlık şirketiyle çalışabiliriz. Sizin için ön araştırması yapılır ve süreçler takip edilir. Ayrıca gelen itirazlara cevap yazılır ve üzerinizdeki süreçlerin çoğunu ruhunuz duymadan atlatırsınız. Üstelik ödediğiniz ücret için devletten de destek alabilirsiniz.
2017 yılının sonunda sadece 3.168.900 adet patent başvurusu yapılmıştır. Rakam çok gibi gelse de aslında çok az sayılabilir. En çok patent başvurusu yapan firmaların ilk beşi Siemens, Huawei, Samsung, Lg, United Tecnologies gibi teknoloji firmalar gelmektedir. Ve bunların başvuruları senelik olarak 14.000 adetten daha fazladır.
Ama bu durum sizi korkutmasın. En çok kazandıran patentler arasında Ters ketçap şişesi, post-it, oyuncak yastık gibi ürünler bulunmaktadır. Bu yüzden siz de yeni bir şey düşündüğünüzde ve patentlenebilir bir fikir ise, olur mu olmaz mı diye düşünmeyin. Siz de başımıza icat açın!
